Honolulu Star-Advertiser

Friday, March 28, 2025 73° Today's Paper


EditorialKauakukalahale

Column: Pilikia ke Ke‘ena Mālama Nohona Lāhui

Synopsis: The Social Security Administration might make it harder to access benefits in order to reduce operational costs.

Aloha mai nō e nā maka‘āinana o ‘Amelika, a me ka po‘e e noho pio nei ma lalo o ko ‘Amelika ho‘okolonaio wale ‘ana mai. I loko o kēlā mau pule helu wale i ka‘ahope aku nei, ua lawa nō paha nā mo‘olelo nūhou e pili ana i nā hana kohu ‘ole a kahi Trump, a me ka po‘e e huli a‘e nei ka lima palupalu ma lalo a‘e o ko ia ala laho. Āhea ho‘i e pau ai ke kupu ‘ana mai o kā lākou mau hana kohu ‘ole? Eia nō kahi Trump ke kū lā i ka moku. Eia nō ho‘i lākou ke kāko‘o nei iā ia. Kohu mea lā, ‘a‘ohe wahi palena o ka hāpai laho. Aia ka mana iā Trump, a i loko nō o kāna mau hana e pilikia ai lākou, ua mau nō ka huli ‘ana o ko lākou mau lima i luna. A no ke aha lākou e hana ai pēlā? He hilina‘i maoli aku nō paha i ko ia ala alaka‘i ‘ana, a he ho‘opili mea‘ai wale nō paha? He kupanaha o nā kupanaha!

Ma waena mai o kā ia ala mau hana kohu ‘ole, ua puka mai nei kahi nīnau no ka Social Security Administration. ‘O ia ho‘i ka ‘oihana nāna e ‘ohi i kauwahi kenikeni mai loko mai o kēlā me kēia kālā e loa‘a mai ana iā kākou limahana. I kālā ia e kōkua ai i ka po‘e kaniko‘o i ho‘omaha loa, ka po‘e nāwaliwali o ke kino a o ka mana‘o paha, nā keiki ‘ōpio i hala aku kekahi makua, a pēlā aku nō. Ma mua na‘e o ko kākou lu‘u ‘ana i loko o ia kai, maika‘i paha ka haku ‘ana i hua ‘ōlelo Hawai‘i no ia hui. Eia au ke mana‘o nei i ke kapa ‘ana iā ia i ke Ke‘ena Mālama Nohona Lāhui. He mana‘o maika‘i ka mālama ‘ana a ke aupuni i kēia ‘ano hui, no ka mea, aia ka pono ‘o ka nānā ‘ana i ka hoa kanaka o kipa hewa ke aloha i ka ‘īlio. Pehea lā ke ‘ano o ke kanaka nāna e hulikua i kona hoa kanaka? E aho kona ho‘omaopopo ‘ana i kona pōmaika‘i. ‘O ia pa‘a mau nō o kona kino a me ka no‘ono‘o. ‘A‘ole pēlā kona hoa kanaka.

Eia ka mea ‘āpiki. ‘O kekahi pākeneka o ka uku a ka po‘e e hana nei i kēia manawa, ko kākou manawa ho‘i, eia ke ‘ohi ‘ia nei no ka uku ‘ana i nā ‘elemākule a me nā hapauea o ka hanauna i hala. Pēia ho‘i ke kālā a ka po‘e e hana ana ma kēia hope aku. ‘O ke kālā a lākou e uku ai me ka ‘auhau, ‘o ia ana ke kālā e uku ‘ia mai ana iā kākou i ko kākou wā e ho‘omaha loa ai. A pēlā aku nō i kēia hanauna a‘e a me ia hanauna aku. He mea maika‘i nō paha ia inā e mau aku ana nā hanauna kanaka pēlā. ‘A‘ole na‘e kākou ‘ike i ke ‘ano o ka wā e hiki mai ana, a no laila, inā e ho‘opau ‘ia kēia hana a ke Ke‘ena Mālama Nohona Lāhui, e hoka ana ka hanauna hope. ‘A‘ohe wahi kōkua e loa‘a ana iā lākou.

‘O ka pilikia, ‘oi aku ka nui o ke kālā e uku ‘ia nei ma mua o ke kālā e ‘ohi ‘ia nei. Wahi a kekahi po‘e, ua lawa ka waihona kālā i kēia manawa e mālama ai i ka polokalamu no ‘umi koe makahiki. A hala ia mau makahiki ‘umi, ‘a‘ole e lawa ana ke kālā e uku piha ai i ka po‘e e uku ‘ia ai. ‘O ka hapanui ho‘i, ‘o ia nō ka po‘e i hana no nā makahiki he kanahā kūmālima a ‘oi. Eia nō ke mana‘o nei ke aupuni a Trump ē ‘o ka hana ‘āpuka ka mea e emi nei ke kālā a ke Ke‘ena Mālama Nohona Lāhui, a no laila, aia ka pono ‘o ka hō‘alo ‘ana i ke kelepona ma ka lawelawe ‘ana i nā hana a ia ke‘ena. Halahū kā paha ia mana‘o. Eia ke kuhi ‘ia nei he $100 miliona ke lilo nei i ka po‘e ‘āpuka i kēlā me kēia makahiki, a he nui ‘i‘o nō kēlā! Eia na‘e, he $1.6 kiliona ke uku ‘ia nei i kēlā me kēia makahiki. Maika‘i paha ka hopu ‘ana i ka po‘e e ‘aihue nei i ia mau kālā, eia na‘e, he makehewa nō paha ia, no ka mea, e ‘oi aku ana paha ke kālā e uku ‘ia no ka hopu ‘ana ma mua o ke kālā e lilo ana.


E ho‘ouna ‘ia mai na ā leka iā māua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:

>> kwong@hawaii.edu

>> rsolis@hawaii.edu

a i ‘ole ia, ma ke kelepona:

>> 808-956-2627 (Laiana)

>> 808-956-2627 (Kekeha)

This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mānoa.


By participating in online discussions you acknowledge that you have agreed to the Terms of Service. An insightful discussion of ideas and viewpoints is encouraged, but comments must be civil and in good taste, with no personal attacks. If your comments are inappropriate, you may be banned from posting. Report comments if you believe they do not follow our guidelines. Having trouble with comments? Learn more here.