Synopsis: There are many negative impacts of the albizia tree species on Hawaii’s native flora and fauna on Oahu. While focusing on ways to preserve and protect Hawaii’s native plants, we discuss current solutions for preventing the future growth of this invasive plant species.
Aloha mai käkou. E käkau ana mäkou e pili ana i ka läæau Albizia ma ko Hawaiæi pae æäina. Ua koho æia këia kumuhana no ka mea, he läæau weliweli nui loa ia i lawe æia i Hawaiæi nei mai kekahi æäina æë mai. A ua æikea hoæi ka hopena æino o ia läæau. æAæole nö a he wä, make nä läæau æöiwi a me nä holoholona. A eia hou, e häæule wale nö nä lälä mai ke kumu mai a kau ma luna o nä hale a me nä kaæa. æO ia mau mea ke pohö ke pä i nä lälä. E mau ana naæe ka Albizia me ka laha aku mai æö a æö. Inä he kanaka ko lalo o kahi lälä nui, he kü nö i ka weliweli. E aho kona æulaæa æia a hemo, a he nani hemo æana nö ia o pilikia auaneæi ka æäina. No laila, e käkau ana mäkou i kahi manaæo no ka hoæoponopono æana i ka pilikia nui o Hawaiæi i ka läæau albizia.
Höæea maila ka Albizia mai æInidonesia mai i ka makahiki 1904. æO Joseph Rock kai lawe i ia läæau i Hawaiæi nei. He kanaka kälailau nahele kaulana æo ia i këlä wä. æO ka manaæo ona, i lawe æia mai nä läæau e kökua ai i ka ulu æana o nä ulu läæau näna e hoæëmi i ka æaæaiawä æia o ka æäina ma muli o ka hoæohuli pipi æana, ke kua æana i nä läæau æöiwi, a me ka mahiæai æana. Häkälia nö a hiolo ka mahi kö, ua hoæopuehu æia nä hua kanu e ka makani a ulu i loko o ka lepo momona æole. He ulu æäwïwï ka Albizia a e häæule wale hoæi i lalo ke nui ka makani. Eia hoæi, æo ka läæau ulu wale i ka lepo i heæeaholo æia kona wai a me ka momona o ka lepo, e hoæomake æo ia i nä mea kanu maoli. He hoæopanaläæau nö hoæi këia läæau haole i ka æäina. He kü nö a ka lölö kona lawe æia mai!
Ke höæea mai kahi läæau hou i ko käkou æäina, e nänä aku käkou i kona pono a me ka æole no ko käkou æäina. He mea nui ka nänä æana i ka pono o kona pilina me nä mea æöiwi e ulu nei. æO ia nö ke aloha æäina. Häkälia nö a kanu æia ka Albizia, ulu nui ia me ka wikiwiki hoæi. Nui nä pilikia o käkou ma Hawaiæi nei ma muli o këia läæau. Ua pilikia ka æöhiæa lehua ma Hawaiæi mokupuni. He läæau maoli ia no Hawaiæi nei, a no laila, na käkou nö ia e mälama. æAæohe nö a he wä, ulu aæela ka Albizia a æaæole maopopo i nä känaka Hawaiæi ka mälama æana i ia läæau me ka hoæopilikia æole i nä läæau æöiwi. æO ke emi loa ia o ka æöhiæa lehua. I nalowale ka æöhiæa lehua, nui ana nä pilikia like æole. Pilikia nä manu maoli, e laæa nä æapapane, æiæiwi, a me nä æakohekohe. No ka mea, he æai ua mau manu nei i këlä läæau. E makaæala käkou i ka Albizia o pilikia ko käkou æäina aloha nei.
æAæohe wahi mea maæalahi o ka wehe æana i ka Albizia ma muli o kona nui. He mau hui ko nä moku näna e käohi i nä läæau haipilikia, e like me ka BIISC, a me nä hui hoæonaæauao läæau, e like me ka HISC a me ke KWMP. Aæo mai ia mau hui i ka poæe i nä hana e mälama ai i ka æäina, i mea e käohi ai i ka laha o ka Albizia. I ka manawa i käkau æia ai këia æatikala, æaæohe känäwai e pili ana i ke kanu æana i këia kumu läæau ma ka pae æäina o Hawaiæi. Akä naæe, ke häpai æia nei kekahi pila ma ka æAha æölelo e paipai ana i ka æoihana kälepa e æimi i mau æano hoæohana æana no këia kumu läæau, e laæa ke kükulu æana i mau hale no ka poæe küloko. æO nä haumäna o UH ke alakaæi nei i ka æimi noiæi no kekahi ala hoæonui kälä e hoæohana ai i ka läæau näwaliwali. E hoæihoæi hou mai i ka nani o ka æäina me nä läæau kamaæäina, e käkoæo æia ka hemo æana o ia kumu läæau pilikia nui, æo ka Albizia.
E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 808-956-2627 (Laiana)
>> 808-956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.
