Synopsis: The prescription drugs of today provide benefits for many common chronic conditions, such as high blood pressure, diabetes, high cholesterol, etc. However, the number of drugs within one’s bloodstream can grow and become very dangerous. The medical community is waking up to this problem they now call “Polypharmacy.”
æAnoæai e kuæu mau makamaka. Eia au ke nalu iho nei i nä mea maikaæi a maikaæi æole paha o nä käwili läæau i kuhikuhi æia. I këia au æenehana nei, nui æino nö nä kauka nona kekahi æoihana kikoæï i mäkaukau loa, e laæa ke kauka puæuwai, ke kauka kaha, ke kauka lapaæau koko piæi, ke kauka hakuæala, a pëlä aku. Inä ua loaæa æoe i kekahi mau maæi, aia ka pono æo ke kipa æana aku i kekahi o ia mau kauka nona nä mähele æike kikoæï. A inä pëlä, e kuhikuhi mai ana nö paha ia mau kauka i nä käwili läæau he nui e lapaæau ai. He mau manaæopaæa lke æole ko këlä me këia kauka, a he maikaæi paha ka nui, eia naæe, æaæole läkou kamaæilio pinepine kekahi i kekahi e pili ana i nä æano maæi like a läkou e lapaæau pü ana, no laila, æaæole läkou æike i nä käwili läæau a pau e kuhikuhi æia ana e nä kauka æë aæe. Inä æaæole æoe he lälä no kekahi HMO (e laæa æo Kaiser), æaæohe palapala läæau hoæokahi e höæike aku ai i nä kauka like æole e lapaæau ana iä æoe. æO ka hopena, nui æino ana paha nä läæau i kuhikuhi äu e æai ana. No kekahi mau mea maæi, he pöpilikia nui ka hopena.
Ua hoæopöpilikia nö nä käwili läæau kuhikuhi no kuæu makuahine i këlä makahiki aku nei. E like me kekahi mau mea maæi æë aæe, he mea nui koæu mämä o nä maæi like æole o ka poæe oæo e loaæa mau ana. æO ia hoæi, æo ke koko piæi, ka naæokoko kiæekiæe, ka mimikö, a me ka maæi iwi haki wale. Ua kuhikuhi æia kekahi mau läæau he nui no ka lapaæau æana i ia mau maæi e käna mau kauka like æole. I këlä makahiki, he æumi kümälua ka heluna o nä käwili läæau i kuhikuhi æia mai nona e æai iho ai i këlä me këia lä no kona mau maæi like æole. Eia naæe, i waena mai o ia mau käwili läæau, he æelua mea äna i æai ai no kona koko piæi. I loko nö naæe o ia lapaæau æana, ua noke mai ia maæi. No laila, ua kuhikuhi kekahi o käna mau kauka i kekahi käwili läæau hou no kona koko piæi. æO ia nö ke kolu o ka läæau. Eia kä, he päkela æino nö ia läæau hou, a ma hope o käna æai æana i ia läæau koko piæi æekolu, hele æo ia a maæule. æO kona lawe æia akula nö ia i ka haukapila me ka hikiwawe. Ma ka haukapila, hoæëmi æia ka heluna o nä käwili läæau äna e æai ana, a ma muli o këlä, ua pohala hou maila æo ia.
Ma mua o kona hala æana i ke ala koæiæula a Käne, ua loaæa ka makuahine o kaæu wahine i kekahi haæawina like. Nui æino nö hoæi nä käwili läæau i kuhikuhi æia nona, a ma muli o këlä, komo akula æo ia i ka haukapila. Hoæopohihi æia nö kona mau manaæo i ke kupa kemika e kahe ana i loko o kona mau aæa koko. Ua hoæëmi æia auaneæi ka heluna o nä käwili läæau kuhikuhi äna e æai iho ana, a ua pohala maila æo ia. æO koæu kaikaina hoæi, æehaæeha nö æo ia i kekahi mau maæi like æole he nui. E æai ana æo ia he æumi kümäono käwili läæau no ia mau maæi. No kona maæi kaumaha, he æeono ka heluna o nä läæau äna e æai ana. Ikaika loa nö ia mau käwili läæau, a e like me ka hopena o ka makuahine o kuæu wahine, hoæopohihi æia nö hoæi kona mau manaæo i ke kupa kemika e kahe ana i loko o kona mau aæa koko. Ua hoæäæo æo ia e hoæomake iä ia iho. Iä ia e noho ana ma ka haukapila, hoæëmi æia auaneæi ka heluna o nä käwili läæau kuhikuhi äna e æai ana, a pohala nö hoæi æo ia.
E hoæomaka ana ke kaiaulu läæau komohana e hoæomaopopo i nä pilikia like æole o ke kuhikuhi æana i nä käwili läæau he nui, a kapa æia æo Polypharmacy e läkou. Maikaæi paha nä käwili läæau o këia au, a küpono nö paha. Eia naæe, he kuleana ko käkou no ke kaulona æana i nä helu a me nä æano o nä käwili läæau a käkou e pono æai wale aku nei me ka puni wale i ko läkou maikaæi.
E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 808-956-2627 (Laiana)
>> 808-956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.
