Synopsis: There have been so many problems surrounding the Aloha Stadium that it requires demolition. Now the state wants to build a new venue. Can we trust it to do a good job this time?
Aloha hou mai käkou. He moæolelo këia no ke kahua päæani nui loa o Hawaiæi nei, æo Aloha Stadium. Ua piha he 48 makahiki o kona kü æana. æO ka nui loa naæe o kona mau pilikia, ua manaæo æia aia kona pono æo ka wäwahi æia mai. Ua manaæo hoæi ke Kiaæäina Ige e kükulu i kahua päæani hou i hapa mai kona mau noho. æO ia hoæi, ma kahi o ke 50,000 noho o ke kahua kahiko, he 25,000 a 30,000 wale nö o këia kahua hou. I ka moemoeä æana naæe no ke æano o ia kahua hou, he nui hou aku nä mea e kükulu pü æia ana ma ia wahi kokoke aku nö. He mau hale, hökele, keæena hana, hale küæai, a ia mea aku ia mea aku, ke kükulu pü æia ana. æO ka New Aloha Stadium Entertainment District (NASED) kona kapa æia æana. Eia naæe ka mea æäpiki, æaæole nö i holo pono ia manaæo. Ma ia manawa mai, he kiaæäina hou, a no ko ia ala æike æana i ka nui o nä hihia i pili i ia papahana, ua hoæoholo æo ia e kükulu wale nö i ke kahua päæani. æEä, e nä makamaka, æaæohe oæu puni i ia æölelo. Aia wale nö a kü mai, pau koæu hoæomaloka.
Ua kükulu æia ke kahua päæani kahiko i ka MH 1975. Hoæomaopopo au i kona wä i paæa ai, no ka mea, ua puka au mai ke kula kiæekiæe i ka MH 1974, a æo ko mäkou mau kime pöpeku, ua päæani i loko o ka Honolulu Stadium ma Möæiliæili, ka mea i kapa æia æo ka “Termite Palace”, ma muli o ke æano popopo o kona mau läæau. I ke kü æana mai o Aloha Stadium, ua hoka kä æoukou wahi mea käkau. Ua æau æë akula i ke kai loa, i æAmelika, kahi e kula æia ai. I koæu hoæi æana mai naæe, he mea maæamau iaæu ka hele æana i nä päæani pöpeku o ke kulanui. I ia wä, e höæea koke ka poæe mäkaæikaæi a päæina i loko o ke kahua kü kaæa. He kükulu hale peæa, he pü paæakai, he inu pia, a he kolekole ka hana a hiki i ke komo æana aku i loko o ke kahua. I kekahi mau manawa, æo ka nui o ka æona i ka pia, æaæohe oæu æike i ka hopena o ka hoæokükü. Wahi a nä küpuna, ua pio kä æoe ahi, pau kä æoe hana!
I ia manawa, æaæohe kahua päæani pöpeku ma Mänoa, a no laila, æo Aloha Stadium ko mäkou wahi o ka hele æana i nä æano hanana leæaleæa like æole. æO ka pöpeku æoe, æo ka pöhili æoe, æo nä æaha mele, nä æaha hemo kula, nä heihei kalaka me ka lele æana ma luna o nä puæu lepo nunui, a he nui hou aku. Aloha nö ia mau lä, ua hala! Häliæa nö ka manaæo i ua kahua aloha nui æia lä. Ua hala kona mau lä o ka hoæohialaæai æana i nä mäkaæikaæi. A i këia manawa o ka hoæolälä æia æana o kona wäwahi æia, æo ka häliæa, æo ka häæupu, æo ia koæu mau hoa o ka noho pü æana.
Eia nö naæe, i loko o kona mau makahiki o ke kü æana, ua kupu mai kekahi mau pilikia nui. I kona kükulu æia æana, ua lana mai kona mau päkuæi æehä ma luna o kekahi moena ea. æO ia nö ka mea e hiki ai ke hoæoneæe æia a loli ai kona kinona. He kohu kupua ka hoa like. He kinona kaimana no ka pöhili, he kinona huinakolu no nä æaha mele, a he kinona æololaha no ka pöpeku. Eia ka mea æäpiki. No ka hana hoæomakauliæi a ka mea kïpapa kïmeki, ua käpulu ka hana a hemahema maila kona neæe æana. No laila, ua hoæopaæa æia kona æano ma ke kinona æololaha. Eia hou, he nui nä pou kila i kükulu æia me ka pena æole æia. Ua kuhi ka poæe æenekinia, i loko o ka æaæai æia o ka æili o waho o ka hao e ke kükae hao, æo ia mau paæa nö æo loko. æAæole kä pëlä. æO ka nui o ke kawaü ea o Hawaiæi, a me ka piha æana hoæi o ke ea i ka paæakai, ua pau koke ka ikaika o ka hao, a e makaæu ana ke aupuni o hiolo mai auaneæi a make kekahi poæe mäkaæikaæi. No ia kumu i hoæopaæa æia ai nä æïpuka, a he wäwahi mai koe. Pehea lä e hilinaæi hou ai i ke aupuni ma kona kükulu æana i kahua hou?
E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 808-956-2627 (Laiana)
>> 808-956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.
