Synopsis: Two newscasters in Australia were rebuked by some for speaking ill of Novak Djokovic and his devious entry into their country. They didn’t realize they were being filmed, so they spoke quite candidly.

Aloha mai nö käkou e nä hoa hoæolono i nä lono hou o ka æäina. I ka pule nei, ua kukuæi mai nö he wahi lono hoihoi mai æAukekulelia e pili ana i kahi hiapaæiæole o ke ao kenika. He päæani nö ua kenika nei i kaulana mai æö a æö o ka honua nei, a he päæani æia e nä känaka like æole he nui. A pehea lä ke külana, mai ka æelemakule a i ke keiki liæiliæi, he päæani leæaleæa æiæo nö ia.

Aia nö kekahi poæe helu wale, i lawa pono ko läkou mäkaukau a me ka æeleu e lilo ai ia hana i æoihana no läkou. æO ia hoæi, i æoihana ia e uku æia ai i ke kälä. æO Novak Djokovic ka moho o ke ao nei i këia manawa, a eia nö æo ia ke hoæäæo nei e komo i kekahi hoæokükü nui ma æAukekulelia. æO ka mea æäpiki naæe, ua loaæa æo ia i ka maæi Covid ma mua o ka lele æana i laila a æaæole æo ia i höæike i ke keæena o ka luna nänä komoneæe. Eia hou hoæi, ma hope o ko ia ala hoæomaopopo mai ë ua loaæa æo ia i ka maæi, hele akula æo ia i kekahi häläwai nïnauele a paæi kiæi hoæi, ma Serbia, a æaæohe ona höæike i ka mea nïnauele a me ka mea paæi kiæi, ua loaæa æo ia i ka maæi. Eä, e kuæu makamaka heluhelu, æaæole paha käua e luæu aku i loko o ia luawai pelapela he hoæohalahala aku iä Djokovic no ka hoæokë i ka hou kui æia. Nui hou aku kona mau hoalike i laila. æO ka mea koæikoæi ma æaneæi, æo ia kona komo malü æana i loko o ia æäina, me ka nänä æole i ko läkou lä känäwai. Me he mea lä, ua lawa kona kaulana e hulikua ai i ko laila känäwai.

Eia hoæi ka mea æäpiki. I ka paæi wikiö æana i kekahi polokalamu nühou ma æAukekulelia, ua hoæomaha iki nä æähaæilono. A me ka mahuæi æole æia o ko läua paæi wikiö æia æana, æohi häpuku aæela nö ua mau makapehu nei i nä hana kohu æole a Djokovic, me ka höæike mai i ko läua manaæo maoli no ia hana. A i loko o ia walawalaæau æana, puka maila kekahi mau hua pelapela (he “profanity” wahi a ka poæe æölelo haole).

I lohe aku ka hana oæu i ko läua lä manaæo ponoæï, a æoiaæiæo hoæi, ua akäka maila ka näukiuki i loko o läua i ke aupuni no ka häpai æana i ka laho o kahi Djokovic. A i loko nö o käna hoæopunipuni æana ma luna o ka palapala, i ke ola kino maikaæi, ua æae akula nö naæe ka luna o ia keæena aupuni i käna palapala æae komo! æAæohe wahi nänä o ua luna nei i ke ola kino o kona poæe makaæäinana ponoæï. A no ia mea, a laæa ka hoæohalahala æia o ua aupuni lä! Kela kuæu hauæoli i ka lohe aku i këlä mau æähaæilono wiwo æole i ka hoæokae i ia hana. He manaæo æoiaæiæo, æaæole ia he manaæo i hoæomaæemaæe æia no ke kïwï.

Eia nö ka mea i kähähä ai koæu noæonoæo. æO läua kai hoæohalahala æia no ke æano kohu æole o ka æölelo.Pehea lä hoæi këlä æano? æO ko läua wä hoæomaha ia a paæi wikiö malü æia maila, a laila, hoæolaha æia aku këlä wikiö i mua o ke äkea. I hewa hoæi iä wai? I hewa anei iä läua i ka hoæopuka æana mai i kauwahi hua pelapela? I hewa paha i kahi Djokovic no ka æaæe æana i nä känäwai o ia aupuni? I hewa paha i ke aupuni no ka häpai hilahila æole i ka laho o ia kaæaka kaulana?

Noæu, mahalo ka æoiaæiæo. Minamina naæe ka hoæolele æole æia o nä manaæo maoli a Rebecca Maddern a me Mike Amos. E aho ka hana pëlä i nä manawa a pau. Ma kekahi æano, he hoæopunipuni ka mea i hoæoponopono æia.

E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:

>> kwong@hawaii.edu

>> rsolis@hawaii.edu

a i ‘ole ia, ma ke kelepona:

>> 808-956-2627 (Laiana)

>> 808-956-2627 (Kekeha)

This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.