Synopsis: American expansionism has bullied the rest of the world for centuries. Now President-elect Donald Trump is talking about continuing that tradition by taking over Greenland, Canada and the Panama Canal.
Aloha nō kākou e ku‘u po‘e hoa o ke ao kanaka! Eia hou nō ke ‘ike ‘ia nei kahi po‘e puni mana a ake ‘āina ke ho‘olālā nei i ka ‘apakau a‘e i kā ha‘i ko‘a. ‘O ia ho‘i, wahi a ka ‘ōlelo pi‘ikoi a kahi Trump, ke lilo hou ‘o ia i pelekikena no ‘Amelika, e mī‘oi aku ana kahi lima ‘apakau o ‘Amelika i kauwahi ‘āina ma waho aku o kona mau palena ‘āina e pa‘a nei i kēia wā. ‘O ia ana nō ke kumuhana a kākou e nānā ai i loko o kēia ‘atikala, eia na‘e, ma mua o ka lu‘u ‘ana i loko o ia kae, e wehewehe iki ‘ia paha ke kumu i koho ‘ia ai kēlā po‘o mana‘o e kau ana ma luna a‘e nei. Aia nō ma loko o ka mo‘olelo kaulana o Kalapana, kekahi ‘ōlelo ‘ana, penei: “Ua mau mai nei paha kau makau i ka hai koa i’a?” Ua nīnau ka po‘e o ka hale i ko lākou hoa kanaka i kāna hana i ho‘i lohi mai ai. Mali‘a, he ho‘oipoipo ka hana. Mana‘o ihola au, ua like ia mau ‘ano o ka makau i kā ha‘i ko‘a me ka ‘apakau ‘ana i ko ha‘i ‘āina.
Ua ma‘a nō ko kākou mau pepeiao i ka lohe aku iā Trump e kaena ana no kāna mau mea e hana ai, a i hana ai ho‘i i loko o nā makahiki i ka‘ahope aku nei. I kēia wā auane‘i āna e lilo ai i pelekikena no ‘Amelika Hui Pū ‘Ia, eia nō ‘o ia ala ke kaena nei no ke kū‘ai a ‘apakau ‘ana paha iā Greenland, ka ho‘olilo ‘ana iā Canada ‘o ia ka moku‘āina 51 o ‘Amelika, a me ke kā‘ili hou ‘ana i ke Ala Wai o Panama (ma o ka ikaika paha o ka pū‘ali koa) a lilo mai i māhele ‘āina no ‘Amelika Hui Pū ‘Ia. Wahi āna, i mau mea ia e ikaika hou ai ka ho‘okele waiwai ‘ana o ‘Amelika. He mau hana ia na‘e e uluhua ai ka no‘ono‘o o ko ke ao ma waho a‘e o ‘Amelika, a pau pū ho‘i me ka no‘ono‘o o ka po‘e o ‘Amelika kekahi. A he aha lā na‘e ke kumu e uluhua ai? Ua ahuwale ko ia ala ‘ano. He kaena nō e kaena wale ai. He hana ia i kaulana i ka po‘e ho‘omā‘au. Pēlā nō e maka‘u ai ka lehulehu. ‘O ka mea pohihihi na‘e, ke ‘ike ‘ia kona ‘ano wahahe‘e, no ke aha e mau ai ka puni wale aku iā ia?
Wahi a Maggie Haberman, he mea kākau mo‘olelo no ka New York Times e pili ana i nā hana ma Wakinekona, ‘a‘ole paha ‘o Trump e kā‘ili hewa iā Canada. He ‘ōlelo wale nō kā ia ala e ‘ōlelo ai. No‘u iho, ‘o ka nui o kāna mau ‘ōlelo kaena i ‘ike ‘ia he pulukeke, no ke aha e mau ai ka puni ‘ana o ka po‘e ‘Amelika? Me he mea lā, he mea ‘ole iā lākou ia mea he ‘oia‘i‘o. I ka mana‘o Hawai‘i na‘e, he mana ko ka ‘ōlelo. ‘A‘ole nō e ho‘opuka ‘ia e ho‘opuka wale ai nō. Inā nō he ‘ōlelo ‘ino ke ho‘opuka ‘ia aku, he wā nō paha e ho‘i mai ai kēlā ‘ino a pā mai i ka mea nāna ia i ho‘opuka aku. ‘O kahi Trump na‘e, ‘a‘ohe ona nānā. ‘A‘ole ‘o ia he Hawai‘i, a no laila, ‘a‘ole paha ‘o ia e ‘ike i ia hopena. A pehea lā ho‘i ka po‘e nāna ‘o ia e kāko‘o nei? Ua ‘ike anei lākou i ka ho‘opunipuni? Inā nō ua ‘ike ‘ia, pehea lā e mau ai ka puni?
He mau mahina aku nei, ua kākau au no ka mana‘o o kekahi po‘e e lilo ‘o Wakinekona D.C. i moku‘āina no ‘Amelika, a i ‘ole ia, ‘o Poko Liko paha. Ua ‘ike ‘ia ke ‘ano puni ‘apakau o ‘Amelika mai kona wā i ho‘okumu ‘ia ai. ‘A‘ohe wahi loli. Ua ‘apakau ‘ia kā ha‘i ko‘a. ‘O ka po‘e o ia mau ko‘a, ua kīpeku ‘ia mai ko lākou mau ‘āina aku, a ua ho‘opuehu li‘ili‘i ‘ia mai ‘ō a ‘ō, a i ‘ole ia, ua ho‘opū‘ā ‘ia a noho pa‘a i loko o kauwahi ‘āpana ‘āina li‘ili‘i. ‘O kahi nō i hele ai ka ‘Amelika, ‘o ia kahi e noho ‘īnea ai nā ‘ōiwi. A pēlā nō ‘o Hawai‘i nei. E aho ka ho‘iho‘i ‘ia mai o ko kākou kū‘oko‘a, i noho mai kākou ma ko kākou wahi ko‘a pono‘ī.