Synopsis: A recent court ruling will make gambling on election results legal. This could result in actions tantamount to buying an election.
Aloha mai nō kākou e nā hoa koho pāloka ma lalo o ka mana o ‘Amelika. ‘O au pū kekahi e koho ana me ‘oukou, i loko nō o ko‘u kū‘ē ‘ana i ka noho ho‘okolonaio ‘ia mai e ‘Amelika Hui Pū ‘Ia. E noke ana nō au i ke koho a kū ‘oko‘a maoli nō ka ‘āina, a kū ho‘i ku‘u lāhui kanaka i ka moku. Iā kākou na‘e e ho‘omanawanui nei i ka noho kolonaio ‘ia mai, ke ‘ike nei i kekahi mau hana kohu ‘ole i loko o ke koho pāloka ‘ana. ‘O ia ho‘i, ‘o ka hō‘ole ‘ana ‘o kekahi moho i kona eo ‘ana he ‘ehā makahiki aku nei, ‘a‘ohe wahi poina. Ua ho‘ohaunaele kekahi po‘e puni wale i kā ia ala ‘ōlelo no ka hana kolohe a kona mau hoa paio ma loko o ia koho ‘ana, a ua ho‘ouka kaua lākou ma ke kapikala o ‘Amelika. He mea ia e hilahila ai ka po‘e ‘Amelika a hapa mai ai ka hanohano o ia mea he “aupuni a ka lehulehu”. ‘O ka hilahila na‘e o ka hilahila, ‘o ia ka lilo hou ‘ana o ia ka‘aka kū i ka hewa, i moho no ke koho pāloka hou ‘ana i kēia mahina a‘e e hiki koke mai ana. He keu kā ho‘i ‘o ia ala a ka hilahila ‘ole!
I loko nō o ke ‘ano kūlanalana o ua aupuni ho‘opunipuni nei, ‘o ia mau nō kona kaena ‘ana i kona kūlana po‘okela. A no ia mea, he kūpono ko lākou na‘i ‘ana i ka pono o kākou Hawai‘i. I loko nō o ia mana‘o hūhewa o lākou lā, e mau ana na‘e ko‘u mana‘o e koho pāloka i kēia mahina a‘e. Mali‘a o lilo kekahi o ia mau moho ‘elua i mea aloha no Hawai‘i nei, a e ho‘iho‘i mai ‘o ia i ke ea o ko kākou ‘āina. Inā nō pēlā, e kaha ana nō au i ko ia ala pahu ma luna o ka pāloka! ‘O ka ‘oia‘i‘o, e ka makamaka, ‘a‘ohe mea o lāua e lana ai ku‘u mana‘o. No‘u iho, ua ‘oi loa aku ‘o Harris ma mua o Trump, akā, i ka no‘ono‘o ‘ana iā lāua, he piholo wale nō ko‘u mana‘o i ke kū‘oko‘a. Eia hou, ‘akahi nō au a heluhelu i kekahi mo‘olelo nūhou no ka ‘ae ‘ana o ‘Amelika i ka lehulehu e piliwaiwai pili i kēia koho pāloka ‘ana, no ka moho e kū ai i ka moku. Auē nō kā ho‘i ē! Ua pilikia loa ko lākou mau loina koho pāloka, a oki loa ke komo ‘ana o ka piliwaiwai i loko o ia hana.
‘Eā, e ka makamaka heluhelu, ‘a‘ohe o‘u kū‘ē i ia hana ‘o ka piliwaiwai. Aia nō ia i kēlā kanaka kēia kanaka. Ua pilikia na‘e ka piliwaiwai pili politika, no ka mea, ‘o ia mea he koho pāloka ‘ana, he pono ia no nā kānaka a pau o ke kaiaulu, ‘a‘ole wale nō no ke kanaka waiwai. He nui nō paha ka po‘e kū‘ē‘ē i ia hana he piliwaiwai, a he nui ho‘i ka po‘e i lawa ‘ole kā lākou kālā e pili wale aku ai. He kaena mau ‘o ‘Amelika no ka mālama ‘ana i aupuni no ka lehulehu, ‘a‘ole wale nō no ke kanaka waiwai. He pāloka ko kēlā kanaka kēia kanaka i mea e kaulike ai ka pono o nā kānaka a pau. Ma ka piliwaiwai ‘ana na‘e, e ‘ike ‘ia ana ka nui o ka po‘e e kāko‘o ana i kekahi moho ma mua o ka po‘e nāna e kāko‘o i kona hoa paio, ma muli o ka nui o ke kālā a lākou e pili ai no kona lanakila ‘ana. Mali‘a o lilo ia i mea e holo ai ka mana‘o o ka mea kānalua. Inā ‘o ka loa‘a mai o ke kālā kona kumu e koho pāloka ai, kohu mea lā, ua kū‘ai ‘ia kēlā pāloka.
Ua ho‘ā‘o ke Commodity Futures Trading Commission (CFTC) e kū‘ē i ia hana, eia na‘e, ua ho‘oholo a‘e nei kahi hale ho‘okolokolo ma Wakinekona D.C. e kāko‘o i ka piliwaiwai ‘ana. ‘Oiai he ho‘okahi wale nō mahina i koe ma mua o ke koho pāloka ‘ana, ‘a‘ole paha e lawa ka manawa e ho‘ololi hou ai i ia ho‘oholo ‘ana. ‘O ka hopena ho‘i, e nui ana paha ke kālā e lilo ana i ka ho‘olalelale i nā kānaka kānalua e koho i kekahi moho ma mua o kekahi. E pili ana paha kēia kānāwai i ke koho ‘ana i ka pelekikena kekahi. Koe aku ia.
———
E ho‘ouna ‘ia mai na ā leka iā māua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 808-956-2627 (Laiana)
>> 808-956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mānoa.