Column: Ua hapa mai ke aloha i ke ka‘a uila

Synopsis: If electric vehicles cause fewer problems for the environment, why are sales down this year?

Aloha mai e nā hoa heluhelu. ‘Akahi nō a hala ka hopena o ke kau wela i kēlā pule aku nei, a eia nō kākou ke ho‘omanawanui nei i ka wela ikiiki o nā lā mua o ke kau hā‘ule lau. He hō‘ailona nō paha ia no ka māhanahana ‘ana mai o ko kākou poepoe honua nei. A ‘o kekahi kumu o ia mahana, ‘o ia ka ho‘opuka ea ‘ino a nā ka‘a puhi kakalina. ‘O ka pa‘a ‘ana o ia ea ‘ino i luna o ka lewa lani lewa, ‘o ia ke kumu e haumia nei ke ea a kākou e hanu nei. A ‘o ia nō paha ke kumu i kūkulu ‘ia ai ‘o ia mea he ka‘a uila, a he nui ka po‘e i kāpae i ko lākou mau ka‘a puhi kakalina a kū‘ai mai na‘e i ka‘a uila, me ka mana‘o ho‘i e kāko‘o i ka ho‘ēmi ‘ia o ia ‘ano ea ‘ino. ‘A ua kōkua nō ho‘i ke aupuni ma o ka ho‘ēmi ‘ana i ka ‘auhau! ‘O ka mea ‘āpiki na‘e, i kēlā makahiki aku nei, ua hapa mai ke aloha o ka lehulehu i ke ka‘a uila, a ua hapa mai ho‘i ka nui o nā ka‘a uila e kū‘ai ‘ia nei. No ke aha?

He au hou kēia, a he nui nā mana‘o like ‘ole e ho‘opuka ‘ia nei ma o nā papaho like ‘ole, ‘a‘ole ma ka nūpepa wale nō, a me ka lekiō a kīwī paha. Eia mai kekahi la‘ana, he nui ka po‘e e ho‘olaha aku nei i ko lākou mana‘o ma o ka pūnaewele me ka ho‘ā‘o ‘ana e ho‘ohuli i ka mana‘o o ka po‘e ho‘olohe a heluhelu paha, a puni mai ho‘i lākou i ia mana‘o me he mea lā he ‘oia‘i‘o ia. ‘A‘ohe wahi hō‘oia ‘ana. ‘A‘ohe wahi hō‘oia‘i‘o ‘ana. He puni wale ‘ia aku nō na‘e. A no laila, ua haku‘epa ‘ia kauwahi mana‘o ho‘ohalahala no nā ka‘a uila. Penei ho‘i: Ua ‘oi aku kona hō‘ino ‘ana i ke aniau ma mua o ke ka‘a puhi kakalina. ‘O ka ‘oia‘i‘o na‘e, ‘a‘ohe ona paipu e ho‘opuka ai i ke ea ‘ino, e like me nā ka‘a puhi kakalina, a no laila, ua hapa mai ka nui o ia ‘ino e pi‘i ana i ka lewa lani lewa.

He mau ‘ōlelo hou aku i kūkulu ‘ia ma o ke kuhi wale ‘ana. Ua ‘ōlelo ‘ia he pau koke ka pono o ia iho uila, a aia ka pono ‘o ke kū‘ai i iho hou i loko o ka wā pōkole. A ‘o kekahi mea nui, ho‘ohalahala ‘ia ke ka‘a uila, no ka mea, ke pau ka ikehu o kona iho, ‘a‘ohe wahi e ho‘oikehu hou ai. ‘O ka ‘oia‘i‘o na‘e, aia kona ola hou a palaka ‘ia i loko o kekahi puka uila ma‘a mau, e like me nā puka uila i loko o ko kākou mau hale. Inā hiki ke ho‘oikehu ‘ia ke kamepiula, hiki nō ke ho‘oikehu ‘ia ke ka‘a uila. He mau mana‘o hou aku e laha a‘e nei no ka pilikia o nā ka‘a uila, e like me ke kaupalena ‘ia o kona loa e kalaiwa ai ma mua o ka pau ‘ana o kona uila, eia na‘e, ‘o ka hapanui o nā ka‘a uila, ua hiki ke holo he 200 mile a ‘oi ma mua o ka pio ‘ana. He hopohopo wale nō ia e hopohopo ai, no ka mea, ‘o ka nui o ka po‘e kalaiwa, ‘a‘ole nō e piha 200 mile i loko o ka lā ho‘okahi!

No laila, e nānā hou ‘ia ka nīnau i hāpai ‘ia i loko o ka paukū mua, ‘o ia ho‘i, no ke aha e hulikua ‘ia nei ke ka‘a uila? Eia mai ko‘u mana‘o, ‘o ka ma‘a o kākou kānaka i kā kākou hana ma‘a mau, ua pa‘akikī ka loli ‘ana. E ‘imi nō kākou i kumu e hō‘alo ai i ka ha‘alele i ka mea ma‘a. Inā nō e hāpai ‘ia kekahi kumu nāna e kū‘ē‘ē i ke koho ‘ana i ke ala hou, ‘a‘ohe o kākou ho‘omaloka. ‘A‘ohe o kākou noi‘i noelo i kona kūpono a kūpono ‘ole paha. He puni wale aku nō na‘e ka hana, no ka mea, ‘o ka noke aku i ke ala kama‘āina, ‘o ia nō ka mea e ‘olu‘olu ai ka na‘au. Inā e koho aku i ke ala hou, ‘o ke ku‘ihē auane‘i ia o ka na‘au. No‘u iho, hau‘oli au i ke kalaiwa i ke kalaka nunui nāna e ‘olā‘olā i ke kakalina.

E ho‘ouna ‘ia mai na ā leka iā māua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:

>> kwong@hawaii.edu

>> rsolis@hawaii.edu

a i ‘ole ia, ma ke kelepona:

>> 808-956-2627 (Laiana)

>> 808-956-2627 (Kekeha)

This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mānoa.