Synopsis: U.S. Sen. Mitt Romney has declared publicly, via an article in the Deseret News, that he will not be seeking reelection when his current term comes to an end after next year. He is 76 years old and is inclined to have the next generations become more involved in government.
Aloha mai nō kākou e nā hoa puni ‘ole i ke aupuni ho‘opunipuni kaulana, ‘o ‘Amelika. I loko o kēlā mau makahiki aku nei, he 21, ka wā o ka puka ‘ana mai o kā kākou kolamu ‘ōlelo Hawai‘i, ua hō‘ike ahuwale ‘ia ko‘u mana‘o kū‘ē‘ē i ka noho mai o ua aupuni ho‘opunipuni nei i luna no ko kākou aupuni maoli, no Hawai‘i. A i loko nō o ko‘u kū‘ē‘ē ‘ana, eia au ke noho pa‘a nei ma lalo o ua pilikua lā, ke mālama nei nō ho‘i i kāna mau kānāwai, me ke kali ‘ana na‘e ‘o ke kū hou mai o ko kākou aupuni maoli i ka moku. A no laila, eia au ke paepae nei i nā pōhaku o kēia wahi kūkulu mana‘o ‘ana ma o ka hō‘ike pololei aku i ko‘u kūlana politika, i mea no ‘oukou e ‘ike ai, ‘o ka‘u ‘ōlelo kāko‘o iā Mitt Romney, ‘a‘ole ia he hana kipi iā Hawai‘i.
‘Akahi ho‘i ko ia ala ho‘olaha ‘ana i kona mana‘o e ho‘omaha loa. ‘O ia ho‘i, ‘a‘ole ‘o ia e holo pāloka hou ana no kona kūlana kenekoa, no ka mea, ua piha iā ia nā makahiki he 76, a ke paipai nei ‘o ia i nā ‘ōpio e komo mai i loko o ia māhele hana, ‘o ka politika. No‘u iho, ua akamai kona mana‘o, no ka mea, ‘o lākou ke ‘ike ana i ka hopena o nā hana e lawelawe ‘ia nei i kēia manawa, nā hana ho‘i e kuhikuhi ‘ia nei e ka po‘e pala lau hala. ‘Eā, e ka makamaka, mai nō a kuhihewa he leo ho‘ohalahala kēia. He wahi leo mahalo ia no nā ‘elemākule, no ka mea, ua hele mua mākou (‘Ae, ‘o wau pū kekahi e helu ‘ia i loko o ia ‘auna.) i ke ala kīke‘eke‘e o ka noho kanaka ‘ana. Ua ‘ikea nā uake‘e alanui, nā pi‘ina a me nā ihona, a ua alahula maila ho‘i ia mau mea. Eia na‘e, i ka hala ‘ana o ka manawa, he loli nā hi‘ohi‘ona o ke ola, a he hapa mai ho‘i ka ikaika o ke kino a me ka no‘ono‘o. Eia aku nō a eia mai, he hūhewa ke ala a he hehi hewa paha ka wāwae. ‘O ia ka mea e ‘ike nei ‘o Mitt, i wā maika‘i kēia e komo ai nā ‘ōpio nāna e mālama i ka pono o nā ‘ōpio.
Ma kāna leka e wehewehe ana i ke kumu o kona mana‘o e ho‘omaha loa, ua hāpai ‘ia kauwahi mana‘o nāna e ho‘oha‘aha‘a ‘o Biden mā lāua me Trump. ‘A‘ole ‘o ia i kuhikuhi i ko lāua kūlana pala lauhala. Ua hō‘ike mai na‘e i ke ‘ano o kā lāua hana. Ke ho‘ohuoi nei na‘e au, he ‘ano ho‘ohalahala pū ia i ka nui o ko lāua mau makahiki, ‘oiai ua puka mai ia mana‘o ma hope o kona paipai ‘ana i nā ‘ōpio, nā mea ho‘i e ola ai ko kākou mau iwi. ‘A‘ohe lua e loa‘a ai ke kūlana akamai o kāna ‘ōlelo. ‘O ke akamai ia e mau ai ko kākou lāhui kanaka i nā kau a kau, mai o kikilo mai a kau aku i nā mamo.
I loko nō o ko‘u kū‘ē‘ē ‘ana i ka noho ho‘okolonaio ‘ia mai e ‘Amelika, ‘a‘ole nō e pau kona mau ‘ano hewa i ka loli. A no laila, ‘a‘ohe wahi akamai o ka ho‘ohalahala aku iā waho e ho‘ohalahala wale ai nō. No laila, eia au ke mahalo aku nei i kēlā mau mana‘o a Mitt Romney i kākau ai, a i loko nō ho‘i o kona mau politika a me ko lākou kū‘ē‘ē ‘ana i ko‘u, ‘o ia ho‘i, he ‘Amelika ‘o ia a he Lepupalika nō ho‘i, he ‘oia‘i‘o nō na‘e kona kūpa‘a ‘ana ma laila. Ma ka heluhelu ‘ana i kā ia ala leka no ka ho‘omaha ‘ana, ‘ike ihola au, ‘a‘ohe wahi ho‘okamani ma laila. I ha‘awina maika‘i loa kēia no‘u e ho‘omaopopo ai. Mea ‘ole ka politika i mua o ka pono o ke kanaka.
E ho‘ouna ‘ia mai na ā leka iā māua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 808-956-2627 (Laiana)
>> 808-956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mānoa.