Synopsis: This article provides some new Hawai‘i centric songs that we can sing to our keiki instead of foreign nursery rhymes and lullabies.
I ko‘u wā kamali‘i, ua lohe nui ‘ia nā mele keiki no ka ‘āina ‘ē, a he mau mele i pa‘a a hiki i kēia wā, i ko‘u wā makua ho‘i. ‘O ia nā mele haole kaulana e la‘a me, London Bridge, Jack and Jill, Twinkle Twinkle Little Star, Three Blind Mice, a ia mele aku, ia mele aku. ‘A‘ohe na‘e ‘ike ‘ia ka pili o kēia mau mele i ko kākou ‘āina nei. I mea e ho‘omau ai i ka ‘ike o kēia ‘āina i nā hanauna hou, ua ho‘omaka ka haku hou ‘ana i kekahi mau mele keiki. A he paipai kēia iā ‘oukou no ka ho‘omau ‘ana i kēia hana, i na‘auao ai nā kamali‘i i ka ‘ike o kēia pae ‘āina.
Ua kūpina‘i ka ‘ōlelo a nā kūpuna, “Ike ia kekahi kanaka no kekahi lahui ma kana olelo,” a pololei nō ho‘i paha ia. Akā, ‘a‘ole nō paha e ola ‘i‘o ka mauli o nā kānaka ma ka unuhi wale ‘ana i nā mele keiki o ka ‘āina ‘ē me ka hīmeni ‘ia ma o ka ‘ōlelo Hawai‘i. E aho na‘e ka haku ‘ana i nā mele keiki i pili i nā mo‘olelo o kēia pae ‘āina. ‘A‘ole nō paha e ‘apo‘ia ka mana‘o nui o ia mau mele ma ka lohe mua ‘ana a nā keiki, akā, e mālama ‘ia ana nā hua‘ōlelo no kekahi wā, a i ka hīmeni pinepine ‘ana, ‘a‘ole e malihini loa nā pepeiao o nā kānaka i ka ‘ike Hawai‘i.
‘Ehā mele i pāhola ‘ia ma lalo nei. Pili ka mua i ka ‘o‘opu, kekahi i‘a kaulana i ka nohona Hawai‘i. ‘O ka lua o ke mele, he mele ho‘oluluhi kamaiki, a ua pili nō i ka ‘iwa. Mālama ‘ia kekahi mau hua‘ōlelo pili i ka ‘iwa ma ia mele, a ho‘olauna ‘ia ka “Sandman” o ka lāhui nei, ‘o ia nō ‘o Niolopua. A ‘o ke kolu o ke mele, he mele pili i ka mo‘olelo o Keakaokū me kāna huaka‘i i Kānehunamoku. Ma ia mo‘olelo, ua ha‘alele kona wa‘a iā Mōkapu, O‘ahu a holo no ka pae hōkū ‘o Kau‘ōpae e pi‘i ana ma ka Hikina. Ma ka pae ‘ana o Keakaokū i Kānehunamoku, ua pū‘iwa ihola; he manu ka po‘e a pau ma luna o ka moku. ‘O ke ali‘i o Kānehunamoku, ‘o ia ka ‘Ā‘ai‘enuheakāne; he manu ho‘opāpā. Ua ho‘ā‘o e mālama i kēia mo‘olelo ma ke mele a lilo i ala e kama‘āina ai nā keiki i ka hana a Keakaokū ma Kānehunamoku. ‘O ke mele hope, he mele pili iā Kona, Hawai‘i. Ma kēia mele, ua mālama ‘ia kekahi mau ‘ōlelo kaulana no Kona. Hiki ke lohe i kēia mau mele (a me nā mele e haku ‘ia ana i kēia hope aku) ma Youtube, ma ke kānela Poi Beaul. E aho kākou e haku i nā mele keiki i mea e mālama ai i ka ‘ike o ko kākou ‘āina nei.
‘O‘opu ‘O‘opu
‘O‘opu ‘o‘opu,
I hea lā ‘oe,
I ka muliwai, i kahawai
Ma ka māwae pōhaku e moe
Hopu ka ‘o‘opu
‘Auhea lā ‘oe
Mai ‘auhe‘e
‘Ono au iā ‘oe, ‘ai ‘ia me ka poi
‘O‘opu ‘o‘opu
Hopu ka ‘o‘opu
Mā‘ona ko‘u ‘ōpū i ka ‘o‘opu
Ku‘u Wahi ‘Iwa
Kīkaha ka ‘iwa ‘au i ke kai
I ka makani nā ‘ēheu e hohola ai
E ku‘u wahi ‘iwa, e ho‘i mai
Ho‘i i ka hiamoe i kēia lullaby
E nanea me Niolopua ē
I ke ao lipolipo me nā ‘ōhua ´
Heahea mai ke kupuna wahine
E mehana i ku‘u poli nei
Kānehunamoku
I ka Hikina kahi moku lewa ē
‘O Kānehunamoku huna i ka pewa ē
Kau ka pe‘a o ka wa‘a haulani nei
Ma ka lani ‘o Kau‘ōpae, a pae ka lani ē
Kāpili i nā manu nanenane
E maka‘ala i ka ‘Ā‘ai‘enuheakāne
Ka Maka o ka ‘Ōpua
La‘i ke kai i ka maka o ka ‘ōpua,
Pua ka makani, helele‘i ka ua,
E hele kāua me ka ‘ōhua,
‘Ohu‘ohu i ka lei o ke kini akua.
Eō Kona i ke kai mā‘oki‘oki,
Eō mai e Kona po‘oku‘i.
E ho‘ouna ‘ia mai na ā leka iā māua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 808-956-2627 (Laiana)
>> 808-956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mānoa.