Synopsis: The legalization of marijuana in Hawaii is looking like a real possibility. If it can help ease pain and help people to relax, it should be legalized. But if the government that outlawed it in the first place recognizes the possibility of monetary gain, isn’t that a bit hypocritical?
Aloha mai nō kākou e nā makamaka heluhelu. I kēia wā e hiki koke mai ana ka MH 2023, ua mau nō ke kū ‘ole ‘ana o ia mea he paka lōlō i ke kānāwai o Hawai‘i nei. ‘O ka po‘e wale nō i ‘ae ‘ia e ke kauka ke kū‘ai, ke ho‘oulu, a puhi paha i ia lā‘au, i mea e lapa‘au ai i kekahi ma‘i. Eia na‘e, ‘o ka po‘e e puhi wale ana no ka hō‘olu‘olu ‘ana, e hopu ‘ia a e ho‘opa‘ahao ‘ia, a na ke aupuni “moku‘āina” kēlā e hana. ‘O ka ‘oia‘i‘o, e hahai ‘ia ana kekahi kānāwai mai ka MH 1915, ma mua o ka lilo ‘ana i moku‘āina no ‘Amelika, e pāpā ana i ka paka lōlō. Auē, na ka noho hewa e hō‘āhewa nei i ka po‘e e ho‘onanea wale nei nō! ‘O ka maha‘oi nō ia o nā maha‘oi!
Eia nō ke hāpai ‘ia nei ka mana‘o no ka ho‘onoa ‘ia o ka paka lōlō. I ala auane‘i ia e ho‘oku‘u ‘ia ai mai ka hale pa‘ahao aku ka po‘e he nui i kū i ia “hewa” a ke aupuni noho hewa i haku ai. A ‘o ka po‘e he nui i kīkohu wale ‘ia ko lākou mo‘olelo no ia kū ‘ana i ka hewa, e holoi ‘ia a lamalama hou. Nui nō ko‘u mahalo i ka po‘e e paio nei no kēia pono. Ke hō‘ike ahuwale nei lākou i ke ‘ano kohu ‘ole o ia ho‘opa‘i. Eia na‘e kekahi po‘e ke kāko‘o nei i kēia ho‘onoa paka lōlō ‘ana i mea e pi‘i ai ka ‘auhau, ma ka pā‘umi ho‘i e wānana ‘ia nei, a e komo aku ia i loko o ka pakeke o ka moku‘āina. He keu ka ho‘okamani!
‘A‘ole na‘e e hihi. Ke kō ‘ia aku nei ko‘u mana‘o e ke au o ka puni kālai‘ōlelo, a e huli aku paha ko kākou nānā ‘ana i ka mana‘o o ka hua ‘ōlelo ‘o “lōlō”. E like me ka nui o nā hua ‘ōlelo Hawai‘i, he mau mana‘o kona. Wahi a Pukui mā me Elbert, ma kekahi ‘ao‘ao, ua pili i ke ‘ano hūpō a no‘ono‘o ‘ole paha, a ma kekahi ‘ao‘ao, ua pili i ka mā‘e‘ele o nā ‘i‘o huki. I kēia wā na‘e o ka ho‘ōla hou ‘ia o ka ‘ōlelo Hawai‘i, ua hele nō a ‘o ka mana‘o i ma‘a loa, ‘o ia nō ka hūpō. A oki loa ho‘i ka hua ‘ōlelo “paka lōlō”. No ke kū‘ē loa o kekahi po‘e, ‘a‘ole paha e no‘ono‘o ‘ia ka mā‘e‘ele.
Inā nō e puka aku kahi pila ho‘onoa paka lōlō i ke ao mālamalama, e lilo ana ka moku‘āina ‘o Hawai‘i, ‘o ia ka 20 o nā moku‘āina i ho‘onoa i ka paka lōlō. Inā pēlā, e ‘ae ‘ia paha ke kū‘ai ‘ana aku a kū‘ai ‘ana mai, ka ho‘oulu ‘ana, ka halihali ‘ana mai ‘ō a ‘ō o ka moku ‘āina, a e hapa mai ana ka ho‘opa‘i wale ‘ia o kekahi mau kānaka. A no ka po‘e e ho‘omanawanui nei i nā ‘ano ‘eha like ‘ole, e loa‘a mai ana ka mea e nā ai, a e hō‘olu‘olu ‘ia ana ka moe.
Ho‘omaopopo a‘ela au i ka wā i kaha ‘ia ai ko‘u mau kīkala, a ho‘okomo ‘ia ai kekahi ‘āpana metala i pani no ka iwi. Nui ka ‘eha i loko o ka wā e polapola ana ke kino. Kauoha ‘ia maila e ke kauka ka ‘ai ‘ana i kahi kemikala i kapa ‘ia ‘o Oxycodone. Eia kā, ‘a‘ohe lawa ke emi mai o ka ‘eha i mea e ‘olu‘olu ai ka moe. A no laila, ua ‘ai au i ka ‘aila paka lōlō a ua nā loa mai ka ‘eha. A no ia mea, ua ho‘okē au i ua kemikala lā.
He mau makahiki aku nei kēlā, a i ka hala ‘ana paha o ho‘okahi mahina, pau maila ka ‘eha, a ‘o ia pau nō ia o ko‘u ‘ai ‘ana i ka paka lōlō. Inā he mea ia e kōkua ai i kekahi po‘e, e aho kona ho‘onoa ‘ia. He mea ka lōlō o nā ‘i‘o huki e ‘olu‘olu ai ko lākou ‘eha.
E ho‘ouna ‘ia mai na ā leka iā māua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 808-956-2627 (Laiana)
>> 808-956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mānoa.