Synopsis: People seem to be enamored with the idea of owning guns. There are many countries that have restrictive gun laws and have significantly less gun violence. America should choose life, not guns.

Aloha mai käkou. I loko o nä makahiki i hala aku nei, ua laha loa ka nühou no ia mea he pü a me ka paio æana ma waena o ka poæe küæëæë a me ka poæe käkoæo i ke küæai a me ka häpai i ia mea he pü. A me he mea lä, e mau ana nö ia hihia ma loko o nä makahiki he nui e hiki mai ana. æO ka æaoæao küæëæë, eia nö ke kuhi nei i ka nui o ka poæe e make ana a e æeha ana paha ma muli o ke kï æia i ka pü, a ke æölelo nei hoæi, aia ko käkou pono i ka hoæëmi æana i ka nui o nä pü e paæa nei i ka lima o ka lehulehu. Wahi a läkou, inä e emi mai ka nui o nä pü, e emi pü mai nö me ka nui o ka poæe e kü ana i ka pökä, pehea lä ke kü a me ke kü æole i ka hewa.

Ma kekahi æaoæao naæe, aia nö nä känaka he nui ke paio nei no ko läkou pono häpai pü. æAæohe o läkou hoihoi iki i ke emi mai o ia pono, a æo kä läkou æölelo kau pale mau ‘ana hoæi i ia manaæo küæë pü, æo ia hoæi, æaæole na ka pü e pepehi ke kanaka. Na ke kanaka nö e pepehi ke kanaka. æO ka mea pü hoæi, he kü nö ia i ke känäwai, a he kï wale aku nö æo ia i käna pü i ka wä hahai holoholona, ka wä hoæomaæamaæa kaulona, a i æole ia, ka wä küpale i kona ola ponoæï. æAæohe ona lihi hoihoi i ke käæili æia mai o kona hoa, æo ka pü!

Eia ka mea æäpiki. Wahi a kekahi hui i kapa æia æo ka Small Arms Survey, näna e helu i nä pü a pau o ka honua nei, i ka MH 2018, aia nö he 393 miliona pü liæiliæi (a he aha lä hoæi ia mea he pü liæiliæi) ma loko o ka U.S. A i mea e piha ai këlä heluna, ua komo æo Hawaiæi i loko o ia æäuna. A i loko nö o ka nui o ka heluna o nä makaæäinana, ua æoi aku ka nui o nä pü i mua o läkou. He 326 wale nö känaka o æAmelika a me Hawaiæi, a he pau pü i loko o ia helu nä känaka a pau, mai nä mea kanikoæo a nä kamaiki æai waiü. I hoæopuæunaue æia ka nui o nä pü a käkaæahi æia aku i waena o ia lehulehu, he 1.2 pü ko këlä me këia makaæäinana.

Eia mai ka mea hilu loa. I ka MH 2017, ua helu æia e Gallup mä he 50 miliona home nona kekahi pü. æEä, inä pëlä, he æewalu pü ka æawelika o këlä me këia home. I mea aha hoæi ia mau pü æewalu? Ke kuhi nei au he pü paæa lima ka hapanui a æaæole nö paha e hoæohana æia no ka hahai æana i nä holoholona. æAæole hoæi paha ia he mea hoæomaæamaæa kaulona. Hoæokahi wale nö pü e lawa ai no ia hana. A inä he mea küpale ola ia, me he mea lä, ke manaæo nei ka mea pü e hoæouka kaua æia mai ana kona æohana.

æO ka æoiaæiæo, he æawelika wale nö ia. æO ka nui o nä home, he hoæokahi a æelua paha pü i mälama æia no ke küpale æana i ke ola. Aloha nö ia æano noæonoæo. Ua koikoi æia e ka makaæu. æO ka nui hewahewa hoæi o nä pü ma æAmelika, e lilo ia i mea e makaæu ai nä känaka i ko läkou mau hoa kanaka. Maikaæi ke päpä æia ka halihali pü a lilo ia i mea æaæe känäwai, a pëia pü hoæi me ke küæai pü. Inä pëlä, e hapa mai ana nö ka nui o ka poæe e make ana. æO ia nö kai æike æia ma nä aupuni nui o ka honua nei. Akamai ko läkou päpä æana i ka pü. Käkaæikahi mai ka poæe kü i ka pökä, no ka mea, ua koho æia ke ola ma mua o ka pü.

E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:

>> kwong@hawaii.edu

>> rsolis@hawaii.edu

a i ‘ole ia, ma ke kelepona:

>> 956-2627 (Laiana)

>> 956-2627 (Kekeha)

This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.