Synopsis: A pilot program involving four states, including Hawai‘i, that offers abortion approval by teleconference with a doctor has invited protest. Is this about abortion rights or abortion procedures?
Aloha mai kākou. Eia a‘e kahi mea hou ke hiki maila i o kākou nei, ‘o ia ho‘i, ka halihali ‘ia mai o ka lā‘au pā ma o ka leka. He polokalamu pekelala kūikawā ia (ma lalo o ka mana o ka ‘Oihana Lā‘au me ka Mea‘ai) e ho‘ā‘o nei i ka pono a me ka ‘ole o kēia hana, he hana e pono ai nā wāhine e mana‘o nei e ho‘opau i ko lākou hāpai ‘ana. I kēia mau lā ma Maui a me O‘ahu, ua hiki nō i ke kauka ke kuhikuhi aku i ka lā‘au e pono ai ia hana. A hiki nō ho‘i ke hana ‘ia me ka hālāwai ‘ole aku me ka wahine he alo a he alo. He koina ia ‘ano hālāwai ‘ana ma mua, eia nō na‘e ia ke hana ‘ia nei ma o ke kelewikiō ‘ana i kēia manawa. Inā ‘a‘ole i piha he 10 pule o ka hāpai ‘ana, ua hiki nō i ka wahine ke ‘oka aku i nā lā‘au ma hope o ia hālāwai kelewikiō ‘ana, a ‘a‘ohe nō a he wā, e hō‘ea mai nō ia i ka pahu leka.
He ‘elua lā‘au e pono ai kēia ‘ano ho‘opā ‘ana, ‘o ka mifeprex a me ka misoprostol, he mau huaale ia. Ma hope o ka ‘ai ‘ana i ia mau ‘ano huaale ‘elua, ‘o ka ho‘omaka nō ia o ka hana, a ma hope o ‘ekolu hola a hiki aku paha i ka ‘ewalu, pau loa nō ka hāpai ‘ana o ka wahine. Wahi a ke kauka Ghazaleh Moayedi o ke Kulanui o Hawai‘i, kekahi kauka e hana nei ma lalo o kēia polokalamu, ua ‘ano like ia hana me ka ho‘opoholo ‘ana a hā‘ule ka ‘alu‘alu. ‘Ōlelo maila kēlā he hana ia e lawelawe ‘ia nei e nā wāhine i kēia manawa koe wale nō ‘a‘ole e koikoi ‘ia ko lākou ‘ai ‘ana i ka huaale i mua o ke alo o ke kauka e like me ma mua.
Aia nō kekahi po‘e e kū‘ē nei i kēia polokalamu. Ke hopohopo nei lākou o kupu mai auane‘i kahi mau ku‘ia e pilikia ai nā wāhine. ‘O au na‘e, ke ho‘ohuoi nei i ke kumu o kēia kū‘ē ‘ana. Mali‘a, he kū‘ē ia i ke kuleana o ka wahine e koho ai i kēia ‘ano hana. Eia na‘e ka mea ‘āpiki, ‘oiai ‘o au kekahi e kāko‘o nei i ia kuleana o ka wahine e koho ai no kona pono iho, ke hopohopo nei ho‘i i ka halihali ‘ia o kēia mau huaale ma o ka leka. Mali‘a o ki‘i mai kahi keiki a ‘ai, a i ‘ole ia, e lilo aku paha i ka ‘aihue. ‘A‘ole na‘e e hihi. He nīnau ia no ke ‘ano o ka halihali ‘ana. He nīnau ‘oko‘a ko ka ‘ai ‘ana.
I ka wā kahiko, wahi a Pukui, Haertig, a me Lee ma kā lākou puke “Nānā i ke Kumu”, he ho‘ohana ‘ia nō kēia lā‘au ho‘opā ‘alu‘alu i ka wā kahiko. Ua ‘ike ‘ia i loko o nā ‘ohana ali‘i inā ua ha‘aha‘a loa ke kūlana o kekahi o nā mākua. Eia hou, ua ‘ike ‘ia ka mana‘o o ka po‘e kahiko he pono ka ho‘okōwā ‘ana i ka hānau keiki hou a ikaika mai ke keiki e ola nei. A no laila, aia nō kekahi mau hana i lawelawe ‘ia i ia wā. ‘O ka ‘apu ho‘opā kekahi i hana ‘ia i emi mai ai ka nui loa o ka hānau ‘ana. Aia nō ho‘i ka hoene a ‘o ka ho‘ō ‘ana i nā lau ‘awa i loko o ke kohe kekahi mea e ho‘opoholo ai i ka ‘alu‘alu. Eia hou, i kekahi manawa, he ‘ōmilomilo ka hana, ‘o ia ho‘i ka ho‘ō ‘ana i kahi lā‘au ‘oi i loko o ke kohe.
He mau hana ia na ko kākou mau kūpuna i lawelawe ai, no laila, ‘a‘ohe kumu e kū‘ē‘ē ai. ‘O ka halihali ‘ia o kēia ‘ano lā‘au ma o ka leka; e akahana aku nō kākou.
E ho‘ouna ‘ia mai na ā leka iā māua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 956-2627 (Laiana)
>> 956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mānoa.